Graag presenteren wij aan jullie onze nieuwe serie ‘’Vondsten binnen het Archeologiehuis van Zuid-Holland”. De komende periode nemen wij jullie mee op reis door het archeologiehuis. In iedere aflevering staat een nieuw voorwerp centraal. We beginnen in de prehistorie en eindigen in de Romeinse tijd. Kijken jullie alle afleveringen mee?

Afleveringen overzicht 

Aflevering 1: Introductie Archeologiehuis en serie- In deze aflevering wordt uitgelegd wat het Archeologiehuis is en wat voor bijzondere vondsten terugkomen in de serie.

Aflevering 2: Pijl en Boog- In deze aflevering zien we een opgegraven pijl en boog en een demonstratie van hoe deze werkt. 
Daarnaast als we weer open zijn kan je zelf oefenen met de pijl en boog op het Schuttersveld.

Aflevering 3: Priemen - Een Priem wordt gebruikt voor manden en fuiken, maar ook om bijvoorbeeld gaten te prikken in leer. Dit gereedschap wordt in verschillende tijdperken gebruikt op Archeon.

Aflevering 4: Bijlen - In het Archeologiehuis zijn vier bijlen uit de nieuwe steentijd tentoongesteld. In de aflevering leer je hoe deze bijl gemaakt werd toentertijd.

Aflevering 5: Weefgewichten - In de nieuwe steentijd worden langharige dieren gehouden en wol verzameld hiermee kan op het weefgetouw geweven worden.

Aflevering 6: Skelet - In het museum ligt het skelet van een man in de leeftijd van 46-49 jaar. Deze aflevering vertelt je meer over deze man.

De Limesvlag wappert sinds vandaag in Alphen, thuisplaats van Museumpark Archeon. Op het congres van de Unesco in China is gisteren besloten de resten van de Romeinen langs de Rijn tussen Katwijk en het Duitse Remagen de status van Werelderfgoed te geven. 

Dat wil zeggen dat ze extra beschermd zijn en dat er een bordje Werelderfgoed bij gezet mag worden. De Rijn vormde de noordgrens (limes) van het Romeinse Rijk en het Romeinse leger had hier een kralenketting aan verdedigingsforten gebouwd waar soldaten gelegerd waren. Een zo’n fort stond grofweg op het huidige Rijnplein in Alphen, toen Albanianae geheten.

Klik hier en lees het volledige artikel op AD

Foto door Morvenna Goudkade

Nederland heeft er een icoon van wereldformaat bij. Vandaag heeft het Werelderfgoedcomité van UNESCO de Neder-Germaanse Limes de status van Werelderfgoed toegekend. Het is een wereldwijde erkenning van de unieke en universele waarde van ons deel van de Limes, vertegenwoordigd door in totaal 19 archeologische vindplaatsen uit de Romeinse tijd, verspreid over de provincies Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland.


Met de toekenning van de Werelderfgoedstatus aan de Neder-Germaanse Limes staan nu in totaal 12 erfgoederen in het Koninkrijk der Nederlanden op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Eerder deze week besloot het Werelderfgoedcomité al om de Koloniën van Weldadigheid en de Nieuwe Hollandse Waterlinie toe te voegen aan de Werelderfgoedlijst.

Gedeputeerde mevrouw dr. W.H. de Zoete van de provincie Zuid-Holland namens de Stuurgroep LimesSamenwerking: “Veel Nederlanders weten niet dat dwars door Nederland de oude grens van het Romeinse Rijk loopt. Op sommige plekken heeft de Rijn in de afgelopen eeuwen de resten daarvan weggespoeld. Gelukkig zijn op veel andere plaatsen de resten behouden dankzij de natte bodem in ons land en doordat vroegtijdig het belang van deze plaatsen is erkend en de archeologische waarden zijn behouden. De Limes vormt dwars door Nederland heen een zichtbare historische band van het heden met het verleden. Dat deze archeologische vindplaatsen nu de status van Werelderfgoed hebben gekregen, is een prachtige en verdiende erkenning van de inspanningen van velen die zijn geleverd voor het behoud van dit unieke erfgoed.”

UNESCO-Werelderfgoed
Samen met Duitsland heeft Nederland in 2020 een deel van de Limes  voorgedragen voor de Werelderfgoedstatus: namelijk het deel dat de grens vormde van de Romeinse provincie Neder-Germanië. Sommige delen van de Limes zijn al ingeschreven, zoals de Muur van Hadrianus (Verenigd-Koninkrijk) en de Boven-Germaanse Limes. Andere delen zijn in een vergevorderd stadium van voorbereiding. Kenmerkend voor het deel dat nu is toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst, de Neder-Germaanse Limes, zijn onder meer de innovatieve manieren die de Romeinen bedachten om om te gaan met de grillige rivier, het netwerk van forten dat langs de rivier is gebouwd en de bijzonder goed bewaarde houtresten.  

Grootste archeologische monument
De Limes was 2000 jaar geleden de buitengrens van het Romeinse Rijk. In de tweede eeuw na Chr. was het Romeinse Rijk op zijn grootst en omvatte delen van Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het werd omringd door een ingenieus grenssysteem van meer dan 7500 kilometer lang. In Nederland liep de Limes langs de rivier de Rijn. De Rijn vormde een natuurlijke grens en op de zuidoevers bouwden de Romeinen legerkampen, wachttorens, wegen en waterwerken. Lokale gemeenschappen vestigden zich in de nabijheid, dreven handel of gingen de strijd aan. Meer dan 400 jaar lang waren Romeinse soldaten aanwezig in Nederland. Deze periode kende tijden van vrede en van strijd. De grens vormde ook een uitwisselingsplaats van kennis en cultuur. De Limes heeft een archeologische schat nagelaten in onze bodem:  bijzondere gebruiksvoorwerpen zoals sieraden en glaswerk, schepen, resten van forten, maar ook wapens en gereedschap. De Limes is het grootste archeologische monument van Nederland.

Grens van vroeger en nu
De Limes vormt een lint van archeologische schatten door Nederland die vele mensen met elkaar verbindt en zorgt voor culturele uitwisseling tussen vrijwilligers, professionals en bewoners. De afgelopen jaren is door zeer veel vrijwilligers, gemeenten en andere organisaties gewerkt aan het vergroten van de bekendheid van de Limes in Nederland. Niet alleen op de plaatsen die nu de status van Werelderfgoed hebben gekregen, maar ook op andere plaatsen en online. Om de nieuw verworven status te vieren zullen rond Open Monumentendag (11 en 12 september) op diverse locaties activiteiten worden georganiseerd. Informatie hierover vindt u op de website Romeinen.nl.  De komende jaren zullen de betrokken overheden blijven samenwerken om het netwerk van partners en betrokkenen verder te versterken en de bekendheid van de Limes te vergroten.
 
Overzicht terreinen die de Werelderfgoedstatus hebben gekregen:

Bijna 50 jaar geleden werden ze ontdekt in de gemeente Alphen aan den Rijn: de beroemde Romeinse Zwammerdamschepen. Dit jaar zijn ze genomineerd voor een belangrijke Europese prijs voor Archeologisch Erfgoed. Net als de ontwikkeling van het Nationaal Romeins Scheepvaart Museum. Dit goede bericht kwam van de European Association of Archaeologists die de jaarlijkse European Archaeological Heritage Prize uitrijkt. Woensdag 8 september 2021, tijdens de openingsceremonie van de 27e jaarlijkse EAA-bijeenkomst in Kiel (Dld), wordt duidelijk of de prijs toegekend gaat worden.

Museumpark Archeon en partner 1Arch / Hazenberg Archeologie zijn voorgedragen voor deze prijs. En wel vanwege hun initiatief  “Operatie Zwammerdamschepen’ en de ontwikkeling van een Nationaal Romeins Scheepvaart Museum.  Een onafhankelijk comité  beoordeelt de nominaties. Je krijgt de prijs niet zomaar.   Je krijgt hem ‘voor een uitstekende bijdrage aan het genereren van kennis over archeologisch erfgoed en de verspreiding ervan, en aan de bescherming, presentatie en verbetering van het Europees archeologisch erfgoed.’ De prijs wordt sinds 1999 uitgereikt tijdens het jaarlijkse internationaal congres voor Europese archeologen.

De European Archaeological Heritage Prize
Als Museumpark Archeon de prijs wint, moeten de partners in Kiel een presentatie geven over de restauratie van de Zwammerdamschepen in de Romeinse restauratiewerven van Archeon. Het is dat de presentatie aan tijd is gebonden. Maar met de hoeveelheid informatie, foto’s en filmpjes over Operatie Zwammerdamschepen zou wel een een dagdeel gevuld kunnen worden! En dan blijft het daar niet bij. Want ook de plannen voor het Nationaal Romeins Scheepvaart Museum moeten worden toegelicht. Met dit alles is het wel duidelijk dat beide initiatieven ‘bijdragen tot het behoud en de presentatie van Europees archeologisch erfgoed dat verder gaat dan de normale taken van de instelling”.  Precies de voorwaarden van de prijscategorie.

De EAA
De EAA is een internationale organisatie met meer dan 15.000 leden. De leden komen uit 60 landen over de hele wereld, en werken in de prehistorie, klassieke, middeleeuwse en latere archeologie.  De organisatie heeft een aantal doelen. Ze zet zich onder andere in voor de ontwikkeling van archeologisch onderzoek. Daarnaast wil ze de uitwisseling van archeologische informatie bevorderen, net als de samenwerking met andere organisaties met soortgelijke doelstellingen. Ook behartigt de organisatie de belangen van professionele archeologen in Europa.  Zie ook https://www.e-a-a.org

Donderdagmiddag 8 juli is de Canon van Nederland geopend in Museumpark Archeon en is De Romeinse Limes van Museumpark Archeon officieel aangesloten bij het netwerk van de Canon van Nederland. 

Het programma werd geopend door Jack Veldman, directeur Museumpark Archeon. Aansluitend gaf Tom Hazenberg, archeoloog en curator Zwammerdamschepen, een presentatie over de Limes, de Zwammerdamschepen en de restauratie hiervan die plaatsvindt in de restauratiewerf. Daarna volgde een optreden van zangeres Judith Nijland en haar jazz liederen in Latijn.

Tot slot vond de officiële aansluitingshandeling bij het Canon van Nederland netwerk plaats door wethouder Kees van Velzen en Teus Eenkhoorn van het Nederlands Openluchtmuseum, initiatiefnemer van het netwerk. 

De Canon van Nederland in Museumpark Archeon
De Canon van Nederland neemt je in vijftig vensters mee langs de belangrijkste gebeurtenissen, personen en voorwerpen die samen het verhaal van Nederland vertellen. Van Karel de Grote tot Marga Klompé, van de hunebedden tot Europa en van Trijntje tot de Leeuwinnen.

In Museumpark Archeon zijn nu drie canonvensters officieel erkend:
Hunebedden bij het erf van de trechterbekercultuur
De Romeinse Limes bij het grensdorp Trajectum ad Rhenum
Karel de Grote bij Dorestad

Lees meer over de Canon van Nederland in Museumpark Archeon op https://www.archeon.nl/nl/canon-van-nederland.html

Op de hoofdfoto v.l.n.r.: Jack Veldman, directeur Museumpark Archeon.  Kees van Velzen, wethouder Alphen aan den Rijn. Teus Eenkhoorn, directeur Nederlands Openluchtmuseum en initiatiefnemer van het netwerk. Erik van Zuylen, wethouder Alphen aan den Rijn.

Donderdag 8 juli wordt De Romeinse Limes als onderdeel van het netwerk geopend in Museumpark Archeon. De Romeinse Limes is één van de vijftig vensters van de Canon van Nederland.

Museumpark Archeon is donderdagmiddag 8 juli het decor voor de opening van De Romeinse Limes. Jack Veldman, directeur Museumpark Archeon, start om 15:30 uur het programma samen met  heer Kees (C. J.) van Velzen, wethouder gemeente Alphen aan den Rijn, en de heer Teus Eenkhoorn, directeur Nederlands Openluchtmuseum. Aansluitend verzorgt Tom Hazenberg, archeoloog en curator Zwammerdamschepen, een presentatie over de Limes, de Zwammerdamschepen en de restauratie hiervan die plaatsvindt in de restauratiewerf. Daarna volgt een optreden van zangeres Judith Nijland en haar jazz liederen in Latijn.

Tot slot vindt de officiële aansluitingshandeling bij het Canon van Nederland netwerk plaats door  wethouder Kees van Velzen en Teus Eenkhoorn van het Nederlands Openluchtmuseum, initiatiefnemer van het netwerk.

De Canon van Nederland
Met de Canon van Nederland als uitgangspunt slaan musea door heel Nederland de handen ineen om de veelzijdigheid van de Nederlandse geschiedenis voor het voetlicht te brengen: het Canonnetwerk. De Canon-musea presenteren iconische sleutelstukken van de Canon in de eigen museale context en trekken op in gezamenlijke programmering en campagne. Deze landelijke samenwerking is een initiatief van het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem, waar sinds september 2017 de overzichtspresentatie van de Canon van Nederland te zien is. De landelijke samenwerking wordt mede mogelijk gemaakt door het ministerie van OCW.

Canonvenster De Romeinse Limes in Museumpark Archeon
Het Romeinse Rijk is enorm, het beslaat het grootste deel van Europa. De noordgrens loopt midden over Nederland, langs de Rijn. Dit is de Limes, een grens die gemarkeerd wordt door ongeveer twintig forten en daartussen gelegen wachttorens, van waaruit de Romeinen hun macht over het achterland bewaken.

Langs de Limes ontstaat een mix van culturen. De Romeinen brengen hun levensstijl mee, met alles wat daarbij hoort: architectuur, dagelijkse gewoontes, voedingsmiddelen en taal.

In Archeon kom je in Trajectum ad Rhenum, een grensdorp aan de Limes. Mensen leven hier veilig achter de vestingmuur. De gebouwen lijken in niets op die van de lokale bewoners. Er is een woonhuis met winkels, een badhuis en een grote herberg. Allemaal voor de bezetters, de Romeinse soldaten en voor hun lokale contacten.

Bij de tempel is de mix van culturen duidelijk te zien. Deze is gewijd aan Nehalennia, dat is een inheemse godin die de Romeinen in hun godenwereld opnemen. Ook het gebouw zelf is een toonbeeld van uitwisseling. De galerij rondom de tempelcel is een typisch kenmerk van de Gallo-Romeinse bouwstijl.

Lees meer over de Canon van Nederland en het canonvenster ‘De Romeinse Limes’ op https://www.canonvannederland.nl/nl/romeinselimes

Goed nieuws! De corona cijfers gaan steeds verder omlaag en de versoepelingen volgen elkaar in rap tempo op! Dit biedt voor de Hollandse Limes Classic @home op zaterdag 10 juli a.s. ook mogelijkheden om de tocht nog leuker te maken. Deze fietstocht - georganiseerd door Ipse de Bruggen- start dit jaar vanuit huis, langs de Limes door Park Matilo, Nigrum Pullum en met de mogelijkheid tot een bezoek aan Museumpark Archeon. En verschillende boerenbedrijven in het Groene Hart bieden lokale lekkernijen aan.

Extra feestelijkheden bij castellum NIGRVM PVLLVM
Bij castellum NIGRVM PVLLVM, op het terrein van Ipse de Bruggen in Zwammerdam, is de speciale Limes expositie eindelijk weer geopend! Er zijn rondleiders aanwezig die jou alles kunnen vertellen over de gevonden Zwammerdamschepen en je begeleiden door de castellumtuin.

Daarnaast is er een archeologische tent, kun je een testrit maken op bijzondere duo-fietsen en is er échte Romeinse koffie.

Ga voor meer informatie naar www.hollandselimesclassic.nl.

De werkgroep Bijenlandschap Groene Cirkels Archeon richt zich de komende jaren op het nog bij-vriendelijker maken van Museumpark Archeon.

Landweer rondom de parkeerplaats met zonnepanelenoverkapping:
In de winter van 2020 is er een start gemaakt met een zogenaamde landweer als afsluiting van de nieuwe parkeerplaats. Ter hoogte van de met zonnepanelen overkapte parkeerplaats hebben we een haag van stekelige struiken en planten aangelegd, met onder andere sleedoorn en meidoorn. De landweer is een ondoordringbare barrière voor mens en dier maar uitermate geschikt als nest en schuilgelegenheid voor insecten, vogels en kleine zoogdieren. Langs de sloot en de oever waaraan de landweer ligt zullen planten gepoot worden die dienen als voedsel voor de bestuivende insecten.

Bij-vriendelijk parkeren
In 2021 richt de werkgroep Bijenlandschap Groene Cirkels Archeon zich op de aanleg van een bijen idylle op de Archeonlaan onder het motto “bij-vriendelijk parkeren in Museumpark Archeon”. De werkgroep is in gesprek met de gemeente Alphen aan den Rijn om het project gezamenlijk te realiseren. Daartoe is een overeenkomst aangegaan met Waardewenders. Waardewenders regisseert circulaire ketens die natuurlijke reststromen verwaarden tot grandstof voor de fabricage van nieuwe producten. Het wordt een uniek project in de gemeente Alphen aan den Rijn. De circulariteit vanaf het inzaaien tot en met het oogsten en verwerken van het maaisel tot papier wordt toegepast. Dit papier wordt gebruikt om publicitaire uitingen van Museumpark Archeon te drukken.
De werkgroep is nog op zoek naar sponsoren en fondsen die gedurende het eerste jaar de aanleg en de uitvoering van het project wil ondersteunen.

Middeleeuwse maaiploeg
In 2021 wordt een nieuw vrijwilligersteam opgericht van de 25 jarige Vereniging Vrienden van Archeon (VVvA). Dit team zal zich bezighouden met het maaien en oogsten van de bijenidylle, de opbrengst van het geoogste maaisel wordt onder andere via de Spookverlaat naar de boerderij gebracht waar dit verwerkt wordt. De werkgroep onderzoekt op dit moment op welke bijzondere manier dit transport plaats kan vinden.
De werkgroep is op zoek naar vrijwilligers die (het liefst gekleed als middeleeuwer) mee willen werken aan dit unieke VVvA project. Daarnaast is de werkgroep op zoek naar fondsen en/of sponsoren die het project of delen ervan willen adopteren.

Voor meer informatie neem contact op met Wiel van der Mark/ coördinator Groene Cirkels Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

In het AD van 12 juni 2021 is een mooi stuk geschreven over de Romeinse stuurriem van maar liefst 5,15 meter.

“Het is echt een enorm gevaarte.“ Kijk, zo wordt-ie! Het scheepstimmermannen van Archeon hebben een flinke klus geklaard: de in 2020 gekochte 300 jaar oude Deense boomstam is omgetoverd tot een Romeinse stuurriem. Op ware grootte. En dat is echt mega.

Klik hier en lees het artikel op AD